Nowe przepisy w kodeksie pracy

Uchwalono nowe przepisy prawa pracy. Do kodeksu pracy dodano kilkadziesiąt nowych artykułów poświęconych pracy zdalnej oraz kontroli trzeźwości.

Najważniejsze zmiany ujęte w kodeksie związane z pracą zdalną.

1. Praca zdalna ma odbywać się w miejscu wskazanym przez pracownika. Miejsce to musi spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa pracy.
2. Praca zdalna może odbywać się z inicjatywy pracownika lub pracodawcy.
3. Praca zdalna może odbywać się na podstawie polecenia pracodawcy w okresie obowiązywania: stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii , a także z powodu działania siły wyższej.
4. Pracownik może wystąpić z wnioskiem o pracę zdalną. Pracodawca musi uwzględnić wniosek pracownika, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.
5. Pracodawca nie może odmówić pracy zdalnej:

• pracownicy w ciąży,
• pracownikowi wychowującemu dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia,
• pracownikowi sprawującemu opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

6. Zasady wykonywania pracy zdalnej powinny być uzgodnione w porozumieniu z organizacjami związkowymi. Jeśli takie nie działają w zakładzie pracy – z przedstawicielami pracowników.
7. Pracodawca będzie pokrywał koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej. Dotyczy to wszystkich innych kosztów ustalonych w porozumieniu, za które pracodawca powinien płacić ekwiwalent.
8. W porozumieniu określa się również m.in. zasady kontroli wykonywania pracy, bhp, ochrony informacji.
9. Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą wystąpić z wnioskiem o zaprzestanie pracy zdalnej.
10. Pracodawca ma obowiązek:

• zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne, niezbędne do wykonywania pracy zdalnej lub ekwiwalent, jeśli pracownik korzysta z własnych oraz ich instalację i serwisowanie,
• pokryć koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej;
• zapłacić ekwiwalent jeśli pracownik ponosi inne koszty niż koszty określone bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu;
• zapewnić pracownikowi, wykonującemu pracę zdalną, szkolenia i pomoc techniczną niezbędne do wykonywania tej pracy.

11. Pracownik musi być zapoznany z oceną ryzyka zawodowego, odbyć niezbędne przeszkolenie, w tym szkolenie BHP.
12. O pracy zdalnej można zdecydować przy zawieraniu umowy o pracę lub w trakcie zatrudnienia.

Wprowadzone do kodeksu pracy zmiany w zakresie kontroli trzeźwości ustalają jednoznacznie na jakich warunkach taka kontrola może być prowadzona.  

Zmiany w przepisach dotyczących kontroli trzeźwości pozwalają na m.in:

1. prowadzenie kontroli trzeźwości przez pracodawcę,
2. niedopuszczenie do pracy pracownika, jeżeli kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości,
3. ukaranie pracownika, u którego badanie wykazało obecność alkoholu w organizmie.

Zasady przeprowadzania kontroli trzeźwości muszą być ustalone w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Co musi być ujęte odpowiednimi zapisami w wymienionych dokumentach? Przede wszystkim  sam fakt wprowadzenia takiej kontroli w zakładzie pracy. Poza tym należy określić grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości. Pracodawca musi również podać czas i częstotliwość przeprowadzania takich kontroli.

Sposób przeprowadzania kontroli musi również wskazywać rodzaj wykorzystywanego do tego celu urządzenia. Kontrola trzeźwości obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie,

Zmiany te zostały też ujęte w przepisach branżowych, a także spowodowały nowelizację Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi .

W ustawie tej wprowadzono poniższe zapisy.

Przedsiębiorca niebędący pracodawcą organizujący pracę wykonywaną przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy albo osoby fizyczne prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą może przeprowadzać kontrolę trzeźwości tych osób oraz kontrolę na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu.

Minister właściwy do spraw zdrowia i minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości określą, w drodze rozporządzenia, warunki i sposób przeprowadzania badań w celu ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, sposób ich dokumentowania oraz weryfikacji, mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego przeprowadzania badań oraz zagwarantowania wiarygodności ich wyników.

Zmiany dotyczące pracy zdalnej i kontroli trzeźwości zostały wprowadzone m.in. do:

Ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji,

Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej,

Ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.

Tekst ustawy po III czytaniu znajdziecie Państwo w pliku PDFpod tekstem.

Dzięki wprowadzonym przepisom, można w końcu jednoznacznie stwierdzić, że pracodawca ma prawo prowadzić kontrolę trzeźwości, jeśli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Wiadomo też jakie warunki muszą być spełnione, by badania były niepodważalne i właściwe udokumentowane.

Czekaliśmy na te przepisy kilka lat. Teraz jeszce musi zatwierdzić je Senat.

Zapraszamy na szkolenie z zakresu wprowadzonych i planowanych zmian w kodeksie pracy już 13 grudnia. Zapisz się tutaj.