Ciężki wypadek przy pracy. Kwalifikacja zdarzenia.
Pracodawca ma obowiązek powiadomić Państwową Inspekcję Pracy i prokuraturę rejonową o ciężkim wypadku przy pracy niezwłocznie, czyli bez zbędnej zwłoki po podjęciu wiadomości o tym zdarzeniu. Bardzo często jednak zdarza się, że pracodawca nie jest w stanie samodzielnie ustalić, czy wypadek, któremu uległ jego pracownik powinien zostać zakwalifikowany jako ciężki wypadek przy pracy. Wynika to z faktu, że definicja ciężkiego wypadku przy pracy zapisana w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych jest bardzo ogólna i nieprecyzyjna.
Zgodnie z definicją za ciężki wypadek przy pracy uważa się zdarzenie, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. Do zdiagnozowania części z wymienionych obrażeń niezbędna jest wiedza medyczna, której znakomita większość pracodawców nie posiada. Uzyskanie informacji na temat rodzaju i ciężkości urazów od zespołu ratowników medycznych, a tym bardziej od lekarza prowadzącego jest często niemożliwe, ponieważ ani pracodawca, ani członkowie zespołu powypadkowego, nie będąc członkami najbliższej rodziny poszkodowanego, nie są uprawnieni do uzyskiwania takich informacji. W związku z tym zdarza się, że pracodawcy, nie mając pewności jak zakwalifikować zdarzenie, odsuwają termin zawiadomienia okręgowego inspektoratu pracy i prokuratury rejonowej o ciężkim wypadku przy pracy, co naraża ich na konsekwencje za spowodowanie zbędnej zwłoki.
Przyjmuje się, że pracodawca powinien powiadomić właściwe organy o ciężkim wypadku przy pracy we wszystkich przypadkach oczywistych, takich jak amputacje urazowe, czy utrata któregoś ze zmysłów itd., także wtedy, gdy okoliczności wypadku przy pracy (np. upadek z wysokości czy porażenie prądem elektrycznym) wskazują na to, że zdarzenie może być wypadkiem ciężkim, również zazwyczaj wtedy, gdy konieczne jest wezwanie na miejsce wypadku pogotowia. W innych, wątpliwych przypadkach pracodawca może, za pośrednictwem samego poszkodowanego lub członka jego rodziny, uzyskać od lekarza prowadzącego pisemną opinię dotyczącą skutków wypadku dla poszkodowanego. Lekarz jest zobowiązany do jej wydania na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, które określa min. rodzaje dokumentów stanowiących integralną część protokołu powypadkowego. Jednym z wymienionych dokumentów jest właśnie opinia lekarska o skutkach wypadku dla poszkodowanego. Opinia ta powinna zawierać jednoznaczne stwierdzenie, czy wypadek ten jest wypadkiem ciężkim, czy też nie. Żadne przepisy nie określają wzoru tego dokumentu, dlatego pracodawca może go opracować we własnym zakresie lub skorzystać z zamieszczonego poniżej wzoru. Należy zadbać o to, by opinia zawierała wyraźnie rozgraniczenie pomiędzy wypadkiem lekkim, a wypadkiem ciężkim oraz przesłanki składające się na definicję ciężkiego wypadku przy pracy.
Jeżeli zdarzenie zostało zakwalifikowane przez lekarza jako wypadek ciężki, pracodawca powinien zawiadomić właściwe organy niezwłocznie po otrzymaniu opinii lekarskiej.
Jeżeli uzyskanie pisemnej opinii lekarskiej nie jest możliwe, a pracodawca ma wątpliwości dotyczące klasyfikacji wypadku, powinien ten wypadek zgłosić jako ciężki wypadek przy pracy.
Katarzyna Grabowska-Wawrzeniecka